ریشه‌های بحران در استان کرکوک عراق؛ دست برتر بغداد در برابر بارزانی
تاریخ انتشار: ۱۳ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۱۹۶۰۲
روز شنبه استان کرکوک شاهد درگیری‌هایی میان ساکنان کُرد و ساکنان عرب و ترکمان این استان بود. این درگیری‌ها پس از حمله افرادی وابسته به "حزب دموکرات" به معترضان که به شکل مسالمت آمیز اقدام به مسدود کردن راه‌ها و معابر کرده بودند، رخ داد. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، افراد وابسته به حزب دموکرات ماشین‌های معترضان را آتش زده و با گلوله به آنان شلیک کردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ریشه یابی علل این حادثه
در سپتامبر 2022 ائتلافی متشکل از "چارچوب هماهنگی شیعی"، "حزب دموکرات و اتحادیه میهنی" و "دو ائتلاف السیاده و عزم از اهل سنت" بوجود آمد و نام آن "ائتلاف اداره الدوله" بود. هدف اصلی این ائتلاف تلاش برای تشکیل دولت عنوان شد. در این راستا و با توجه به تلاش نیروهای سیاسی شیعی برای تشکیل دولت و بازگشت کشور به وضعیت استقرار خود پس از درگیری های مسلحانه در "منطقه سبز بغداد"، نیروهای سیاسی "کُرد و اهل سنت" تلاش کردند از طریق توافقنامه ای که به "برگه مطالبات" معروف شد، بیشترین امتیاز ممکن را از نیروهای شیعی بگیرند.
اعلام منع آمد و شد در استان کرکوک عراقیکی از امتیازاتی که حزب دموکرات در این زمینه از سیاسیون شیعی گرفته بود، حق بازگشت به کرکوک از نظر سیاسی و تحویل گرفتن مقر این حزب بود که از سال 2017 تبدیل به مقر ستاد عملیات مشترک در کرکوک شده بود. این موضوع با اعتراض دو قشر عرب و ترکمان در این استان رو به رو شد زیرا به گفته آنان تا پیش از 2017 این مقر محلی برای شکنجه و بازداشت افرادی از این دو قومیت بوده است.
البته این ظاهر داستان بود و در واقع هر دو قومیت از این ترس دارند که تحویل دادن این مقر آغازی بر بازگشت حزب دموکرات و نیروهای پیشمرگه و کنترل دوباره کرکوک از نظر سیاسی به دست احزاب سیاسی کُرد گردد. اما هفته پیش "محمد شیاع السودانی" نخست وزیر عراق طی حکمی دستور داد تا "این مقر از نیروهای امنیتی تخلیه شود". در نتیجه این تصمیم دو قشر عرب و ترکمان دست به اعتراضاتی زدند که بعدا توسط حزب دموکرات به درگیری کشیده شد.
اشتباه در زمان بندی تحویل این مقر
به نظر می آید تحویل این مقر از دو جهت برای نیروهای سیاسی شیعی اشتباه بود. جهت اول از نظر زمانی بود زیرا این اقدام نخست وزیر عراق باعث ضربه زدن به وجهه این نیروها همزمان با نزدیکی موعد انتخابات شوراهای استانی می‌شد. از همین جا می‌توان علت بیانیه تند عصائب اهل حق -یکی از مهم ترین احزاب عضو چارچوب هماهنگی شیعی- در این زمینه و انتقاد آن از رفتار حزب دموکرات را متوجه شد زیرا از طریق این بیانیه این حزب مانند بقیه احزاب حامی محور مقاومت تلاش داشت تا ساحت خود را از اشتباه دولت مبرا سازد.
اما اشتباه دوم از نظر اخلاق سیاسی است. چه بسا از همان ابتدا بهتر بود نیروهای سیاسی شیعی چنین وعده‌ای به حزب دموکرات در ائتلاف اداره الدوله ندهند تا بعدا برای اجرای آن با مشکل رو به رو شوند یا این که بهتر بود اعطای چنین وعده ای پیش از آن با هماهنگی مردم عرب و ترکمان در کرکوک صورت می گرفت. کما این که در صورت به جریان افتادن دوباره موضوع تحویل این مقر بهتر است دولت و احزاب شیعی این کار را با هماهنگی عرب ها و ترکمان های کرکوک انجام دهند.
اما حزب دموکرات هم در این جا از نظر سیاسی بی تقصیر نیست. در واقع این حزب با عدم اتخاذ واقع گرایی سیاسی و با اردوکشی خیابانی صرفا باعث پیچیده تر کردن اوضاع به ضرر خود و باعث بی‌ثباتی در کشور در این زمینه گردید. حال آن که این حزب پس از اتفاقاتی مانند چگونگی تصویب بودجه، عدم توانایی صادرات نفت به دلایل حقوقی و قضایی و اختلافات درون حزبی ضعیف تر از آن است که بتواند در حال حاضر آنچه را که حق خود می داند از دولت فعلی و احزاب شیعی حامی آن دریافت کند.
پیامدهای ناشی از اتفاقات اخیر
در نتیجه این درگیری‌ها نخست وزیر عراق مجبور شد دستور دهد تا تخلیه این مقر به زمان دیگری موکول گردد، کما این که "دادگاه فدرال" دستور داد تا زمان بررسی این موضوع در دادگاه، هرگونه اقدام برای تخلیه این مقر متوقف گردد.
نکته قابل توجه درخصوص دادگاه فدرال این بود که این حکم در نتیجه شکایت یکی از نمایندگان کرکوک در مجلس به نام «وصفی العاصی» -که از بزرگان قبیله "العبید" در این استان است- صادر می شد؛ این در حالی بود که "ائتلاف السیاده" به رهبری "محمد الحلبوسی" و "خمیس الخنجر" به صورت غیر مستقیم در بیانیه خود از مسعود بارزانی حمایت کرده بود و وصفی العاصی عضو همین ائتلاف است. به نظر می آید علت تخلف وصفی العاصی از موضع ائتلاف بیشتر محلی بوده و مرتبط با شرایط انتخابات شوراهای استانی در این استان باشد.
بازگشت آرامش و رفع مقررات منع آمدوشد در کرکوکدادگاه عالی عراق حکم توقف بازگشایی مقر حزب دموکرات در کرکوک را صادر کردحزب دموکرات هم ممکن است در آینده بتواند این مقر را تحویل بگیرد اما این بار باید شرایط سخت تر و مرتبط با به رسمیت شناختن عملی کرکوک به عنوان یک استان عراقی را بپذیرد و چه بسا از نظر مناصب این استان هم مجبور شود امتیازاتی را به بغداد بدهد، خصوصا که اقلیم مدت هاست از نظر سیاسی از اختلافات میان احزاب خود رنج می برد و در این زمینه حزب دموکرات تنها می باشد.
نویسنده: شهاب نورانی فر/کارشناس مسائل عراق
انتهای پیام/+
منبع: تسنیم
کلیدواژه: انتخابات عراق اقلیم کردستان عراق نخست وزیر عراق کردستان عراق اخبار عراق کرکوک نیروهای سیاسی نظر سیاسی حزب دموکرات درگیری ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۱۹۶۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
انگیزه بارزانی از حضور در تهران؛ درخواست اقلیم کردستان از ایران چیست؟
سفر نیچروان بارزانی به تهران از آنجا اهمیت دارد که او بعد از سفر اردوغان به اقلیم و در میانه منازعه سیاسی احزاب کرد اربیل و سلیمانیه حول انتخابات پارلمان اقلیم کردستان عراق با مقامات عالی ایران دیدار کرده است. بارزانی از ایران چه انتظاراتی دارد و چگونه تهران قرار است نقش متعادل‌کننده را در کردستان عراق ایفا کند؟ گزارش خبرآنلاین را بخوانید.
به گزارش خبرآنلاین، سفر رئیس اقلیم کردستان عراق به تهران چند ماه پس از حمله موشکی سپاه به اربیل صورت می‌گیرد. تحلیلگران خاورمیانه معتقدند پس از کدورت دو طرف (تهران و اربیل) در پی حمله موشکی به اقلیم کردستان عراق، اکنون نیاز مبرمی به ارتقای روابط دوجانبه احساس می‌شود تا اقلیم کردستان عراق و جمهوری اسلامی ایران روابط خود را ترمیم کنند.
در ده سال گذشته این چهارمین سفر نچیروان بارزانی به‌عنوان یک مقام ارشد منطقه کردستان عراق، به ایران است. نیچروان بارزانی رئیس کنونی اقلیم کردستان عراق، فرزند مرحوم ادریس بارزانی و برادرزاده مسعود بارزانی رهبر حزب دموکرات کردستان عراق، مانند بسیاری از سیاستمداران کُرد، به مدت طولانی در ایران زندگی کرده و علاوه بر تسلط کامل بر زبان فارسی، شناخت قابل‌توجهی از فرهنگ و مختصات و رویکردهای سیاسی جمهوری اسلامی ایران دارد.
این سفر برای کشورمان از آنجا اهمیت دارد که مسئله حضور گروه‌های کرد مخالف ایران در مرز با عراق، همواره از مسائل مشترک بین ایران و کردستان عراق بوده است. در همین راستا ابراهیم رئیسی نیز در دیدار با بارزانی تأکید کرد: «دولت عراق و اقلیم کردستان به طور مطلق از هرگونه سوءاستفاده عناصر دشمن صهیونیستی و عناصر ضدانقلاب از خاک این منطقه علیه ایران جلوگیری به عمل‌آورند»
این موضوع نشان می‌دهد توافقات امنیتی ایران و عراق و موضوع کردهای مخالف ایران، بخش مهمی از محور مذاکرات دو طرف را تشکیل داده است. چه آنکه ابراهیم رئیسی در ادامه این دیدار «خلع سلاح کامل وعدم حضور عناصر ضدانقلاب در خاک عراق» را یک ضرورت دانست. اسفندماه سال ۱۴۰۱ دفتر نخست‌وزیر عراق و شورای‌عالی امنیت ملی ایران در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که دو کشور توافقی را باهدف تأمین «امنیت مرزی» امضا کردند.
انگیزه بارزانی از سفر به تهراناما انگیزه بارزانی از سفر به تهران آن هم در شرایط فعلی منطقه، مسئله‌ای حیاتی‌تر برای کردهای عراق است که آن را قانع کرده تا بار دیگر از ایران برای حل مسئله‌ای داخلی کمک بگیرند. اما آن مسئله چیست؟ سفر بارزانی به تهران همزمان با بحران انتخابات پارلمانی در اقلیم کردستان است. کمیسیون انتخابات عراق ۲۱ خردادماه را برای برگزاری انتخابات محلی اقلیم کردستان تعیین کرد، اما حزب دمکرات کردستان به رهبری بارزانی خواهان تعویق این انتخابات است.
این در حالی است که اتحادیه میهنی کردستان عراق دومین حزب قدرتمند این منطقه به رهبری بافل طالبانی (پسر جلال طالبانی) خواهان برگزاری انتخابات هستند. بافل طالبانی، تعویق انتخابات را خطرناک خوانده و گفته است باعث ضربه به نهادهای دمکراتیک منطقه می‌شود.
بافل طالبانی که شهریور سال ۱۴۰۲ به ایران سفر و با وزیر خارجه و رئیس مجلس دیدار کرده بود، مواضع نزدیکی با جمهوری اسلامی دارد و این گمانه زنی درباره انگیزه سفر بارزانی برای وساطت ایران در ماجرای بحران انتخابات پارلمانی در اقلیم کردستان را افزایش داده است. ناظران سیاسی معتقدند نچیروان بارزانی با هدف ایجاد نوعی موازنه سیاسی با طالبانی‌ها در سفر به ایران، سعی دارد روند تحولات در آستانه انتخابات اقلیم را به نفع حزب دموکرات کردستان عراق (بارزانی) تغییر دهد و سطحی از موازنه بین اربیل و سلیمانیه ایجاد کند.
این گمانه‌زنی از آنجا تقویت می‌شود که دلشاد شهاب سخنگوی ریاست اقلیم کردستان عراق در آستانه سفر نچیروان بارزانی رئیس اقلیم به تهران، به خبرگزاری «رووداو» گفته بود: «هدف رئیس اقلیم در این سفر تأکید بر آن است که اقلیم کردستان عامل تهدید برای منافع همسایگان نخواهد بود و همه نیروهای عراقی که در حال حاضر در قدرت هستند، سابقه روابط قوی با جمهوری اسلامی ایران دارند و روزگاری تشکیل حکومت در عراق از تهران انجام می‌شد و امروز هم شکی نیست که ایران قادر به کمک در بهبود روابط اربیل و بغداد است»
این در حالی است که طالبانی همکاری‌های نزدیکی با ایران بعد از قرارداد امنیتی ایران و عراق داشت و همان زمان سفر طالبانی به تهران، «احمد الهرکی» از مسئولان ارشد اتحادیه میهنی کردستان عراق به پایگاه العربی الجدید گفته بود: «سفر بافل طالبانی رئیس این حزب به تهران در ارتباط با پرونده احزاب مخالف کُرد ایرانی (گروه‌های مسلحِ تروریست) که در داخل اقلیم کردستان عراق حضور دارند، موفقیت‌آمیز بود و طالبانی نقش مهمی برای یکسره و نهایی کردن این پرونده بازی کرد.»
بحران سیاسی در اقلیم کردستان عراقاما بحران در انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان عراق از آنجا آغاز شد که سه ماه قبل دادگاه عالی فدرال عراق، کردستان را به چهار حوزه انتخابیه تقسیم کرد و رای به لغو کرسی‌های اقلیت‌ها در این منطقه داد. در مجلس کردستان ۱۱ کرسی به اقلیت‌های مذهبی و قومی اختصاص‌داده‌شده که همه آنها از متحدان حزب آقای بارزانی هستند؛ رای جدید دادگاه فدرال عراق ممکن است باعث شود حزب دمکرات کردستان در انتخابات آینده اکثریت را از دست بدهد.
ازاین‌رو حزب دمکرات کردستان که به رای دادگاه اعتراض دارد انتخابات را تحریم کرده است. سفر نچیروان بارزانی به تهران چند روز پس از سفر او به بغداد انجام شد و اختلاف اربیل با بغداد بر سر سهمیه بودجه کردستان عراق و انتقال نفت از آن، از دیگر مسائل اختلافی اقلیم کردستان با دولت مرکزی است.
چه آنکه پیش از اتفاقات اخیر و بعد از اعلام نتایج انتخابات پارلمانی ۲۰۲۱ عراق، باوجود اینکه حزب دموکرات با مقتدی صدر وارد ائتلاف شده بود، اتحادیه میهنی به دنبال ائتلاف با نوری المالکی و دیگر شیعیان بود. او تصور می‌کرد با چنین تصمیمی می‌تواند برهم صالح از حزبش را برای دومین بار به ریاست جمهوری برساند، لیکن مخالفت سران چهارچوب هماهنگی مانع از انتصاب نماینده بافل طالبانی برای دومین دوره ریاست جمهوری شد و این مسئله انگیزه کردها برای مقاومت در برابر تصمیمات دولت مرکزی عراق را افزایش داد.
از سوی دیگر سفر رجب طیب اردوغان به اقلیم کردستان عراق که برای پیگیری چگونگی تقابل با پ‌ک‌ک و همچنین مسئله انرژی اقلیم کردستان عراق انجام شد، فشار مضاعفی را به دولت اقلیم وارد کرد تا با سرکوب نیروهای کرد مخالف دولت ترکیه موافقت کنند. برخی از این گروه‌های کردی متحد اربیل هستند و حتی برخی از آنها در آزادسازی شهرها و روستاهای کردستان عراق به مبارزه با داعش پرداختند؛ بنابراین سرکوب این گروه‌ها با منافع دولت اقلیم در تضاد است. ازاین‌رو احتمالاً بارزانی در مذاکرات خود با مقامات کشورمان از ایران خواهد خواست مذاکراتی را با ترکیه برای تعدیل خواسته‌های اردوغان انجام دهد.
امیدواری ژینولا به کامبک پاری سن ژرمن مقابل دورتموند: آنها از نظر جسمانی، تکنیکی و تاکتیکی آماده هستند